Antički grad Potidea

GPS: 40.196708N  23.330197E

Naselje Nea Potidea nalazi se na samom ulazu na poluostrvo Kasandra, na njegovoj najužoj tački. Udaljeno je 66 kilometara jugoistočno od Soluna i čuveno je po kanalu koji odvaja poluostrvo Kasandra od unutrašnjosti Halkidikija. Kanal dužine 1.250 i širine 40 metara povezuje dva zaliva, Termaikos (Solunski) i Toroneos.

Nea Potidea osnovana je 1922. godine od strane izbeglih Grka iz Istočne Trakije, koji su se ovde doselili nakon pogroma od strane turske države. Prostor na kome je izgrađeno malo naselje ima dugu istoriju koja traje još od praistorijskih dana.

U VII veku pre nove ere Korinćani su na ovom mesto napravili snažnu koloniju Potidea, uvidevši strateški važan položaj na najužem delu poluostrva. Neki istoričari smatraju da je prethodno ovde postojao grad Palini, po kome je celo poluostrvo nosilo antičko ime.

Potidea je vrlo brzo evoluirala u jedan od važnijih gradova Halkidikija, koji je učestvovao u Grčko-Persijskim ratovima, a kasnije postao i član Atinskog saveza i bio jedan od razloga Peleponeskog rata. Nakon što je raskinuto savezništvo Atina je pokorila grad i Potidea je postala njena kolonija. Grad je više puta zarobljen od strane Atinjana i Spartanaca, a konačno ga je uništio Filip II, kralj Makedonije, 357. godine pre nove ere.

Godine 316. pre nove ere grad je obnovio Kasandros i dao mu ime Kasandrija. U periodu koji sledi sve do okupacije Makedonije od Rimljana, Kasandrija se razvila u jedan od najsnažnijih gradova u Makedoniji. Najverovatnije je u ovom periodu izgrađen i kanal, kojim je obezbeđeno celo ostrvo, ali je i olakšao plovidbe i dao podsticaj trgovini i ekonomskom razvoju.

Godine 168 pre n.e. grad se potčinio Rimljanima i doživeo novi procvat. Kraj razvoja grada vezuje se za napade Slovena i Huna koji su 540. godine izvršili invaziju na Makedoniju i razorili ga. U narednom periodu su ga sukcesivno okupirali Katalonci, Vizantijci, Mlečani, odnosno Turci.

Obnovljen je od strane vizantijskog cara Justinijana u XIV veku i ojačan je zidovima paralelno sa kanalom. Godine 1426. zid je ojačan od strane Mlečana, a 1430. grad se potčinio Turcima. 1821. godine zid je ponovo obnovljen od strane lokalnih pobunjenika protiv Turaka kojima su zidine bile jedina zaštita. Ustankom iz 1821. stara utvrđenja se popravljaju i ponovo koriste, dok se smatra da je u istom periodu izvršeno novo otvaranje kanala.

U današnjoj Nea Potidei možete videti nekoliko znamenitosti, a najveću pažnju privlače ruševine srednjevekovne tvrđave i kanal.

Od nekadašnje tvrđave ostao je gotovo ravan zid dug preko 1.200 metara sa kulama na više tačaka. Dva kraja zida idu sve do zaliva Toroneos i Termaikos i završavaju se kulama ka moru. Nekada su postojala vrata kojima je zatvaran prilaz tvrđavi i bilo je gotovo nemoguće ući na poluostrvo iz unutrašnjosti. Najslikaniji je deo tvrđave, odnosno kule koji se nalazi u moru, na zapadnoj obali ovog mesta.

Jedna od atrakcija ovog mesta je sigurno i kanal koji praktičnu odvaja poluostrvo Kasandra od unutrašnjosti poluostrva Halkidiki. Kanal je dužine 1.250 metara, širine 40 i dubine 8 metara, dok je most na visini od 18 metara.

Činjenica je da nije poznato kada je kanal po prvi put prokopan, a geograf Strabo ga pominje još u I veku nove ere. Do 1967. godine ulaz na Kasandru je bio preko pontonskog mosta koji je spajao dve strane kanala, a sedamdesetih je napravljen most koji je rešio problem saobraćaja ka Kasandri.